Wikipesija

lipu Wikipesija sin li lon wikipesija.org.

New Toki Pona Wiki is now at wikipesija.org.

Nova tokipona Vikio estas nun je wikipesija.org.

READ MORE

Wikipesija
No edit summary
No edit summary
Tag: Visual edit
(45 intermediate revisions by 10 users not shown)
Line 1: Line 1:
  +
{{ma taso|ma = ma Pilipina|ma2 = Pilipinas|len = 125px-Flag of the Philippines svg.png|kalama musi lawa = Lupang Hinirang|ma tomo lawa = [[ma tomo Manila]]|toki lawa = [[toki Pilipina]]|mani = [[mani Peso]]|sitelen = 85px-Coat of arms of Philippines.png|sitelen ma = LocationPhilippines.png}}'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]].
{{Copyvio|url=http://www.tokipona.org/}}
 
  +
  +
[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|nimi pi toki ante = Tagalog|nimi pi toki pona = Takalo}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Cebuano|nimi pi toki pona = Sepu}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Ilocano|nimi pi toki pona = Ilokano}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Ilonggo|nimi pi toki pona = Ilonko}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Bicolano|nimi pi toki pona = Pikula}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Waray|nimi pi toki pona = Walaje}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Pampango|nimi pi toki pona = Panpanko}} li toki {{luka|nimi pi toki ante = Pangasinense|nimi pi toki pona = Pankasinan}}.
  +
  +
[[Image:250px-Ph_regions_and_provinces2.png|left|thumb|133px]]toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''.
  +
  +
mani Pilipina li mani ''Peso''.
  +
  +
ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli.
  +
  +
[[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]].
  +
  +
tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.
  +
  +
jan Pilipina li lon ma ale.
  +
  +
=='''toki pi toki Pilipina'''==
  +
  +
''Kumusta!'' - toki!
  +
  +
''Kumusta ka?'' - pilin sina li seme?
  +
  +
''Mabuhay!'' - o kama pona! o ale suli! ale li lon.
  +
  +
''Salamat!'' - (pana li lon la o toki e ni.)
  +
  +
''Paalam na!'' anu ''Adyos'' - mi tawa! tawa pona!
  +
  +
== '''tenpo pini pi ma Pilipina''' ==
  +
tenpo open la jan {{luka|nimi pi toki ante = Negrito|nimi pi toki pona = Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|nimi pi toki ante = Austronesia|nimi pi toki pona = Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.
  +
  +
=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===
  +
  +
tenpo sike 1521 la jan {{luka|nimi pi toki pona = Punaju Makajasi|nimi pi toki ante = Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|nimi pi toki ante = Mactan|nimi pi toki pona = Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Miguel Legazpi|nimi pi toki pona = Mike Lekapi}} li kama e lawa [[ma Epanja|Epanja]].
  +
  +
ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|nimi pi toki ante = New Spain|nimi pi toki pona = Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi {{luka|nimi pi toki ante = west|nimi pi toki pona = lon suno weka}}. tomo tawa telo {{luka|nimi pi toki ante = Galleon|nimi pi toki pona = Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565-1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Acapulco|nimi pi toki pona = Akapuko}} li tawa [[ma tomo Manila]].
  +
  +
[[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa [[ma Netelan]] en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan pi nasin sewi Silami]] li {{luka|nimi pi toki ante = decrease|nimi pi toki pona = lili}} mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762-1764 tan ni: [[ma Epanja|''ma Epanja'']]'' li {{luka|nimi pi toki ante = allied|nimi pi toki pona = linja pona}} e [[ma Kanse]].'' taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma Pilipina kin tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi kama jo pi pona sama].
  +
  +
[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Madrid|nimi pi toki pona = Mateli}}. ni li kama e ni: '''''jan lawa li ike e wawa'''''. [[ma Epanja]] li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850''.''
  +
  +
{{luka|nimi pi toki ante = 3 priests|nimi pi toki pona = jan 3 pi pali sewi}} li moli tan ni: ''jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala.'' {{luka|nimi pi toki ante = FIlipino nationalism|nimi pi toki pona = pilin wawa Pilipina}} li kama. jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|nimi pi toki pona = Antesa Ponipasijo|nimi pi toki ante = Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|nimi pi toki ante = secret|nimi pi toki pona = sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.
  +
  +
=== '''tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]''' ===
  +
[[ma Epanja]] li pana e ma Pilipina tawa [[ma Mewika]]. ma Pilipina en [[ma Mewika]] li utala. [[ma Mewika]] li moli e [[jan Pilipina]] mute. ma {{luka|nimi pi toki ante = Sulu|nimi pi toki pona = Suku}} li utala e [[ma Mewika]]. taso [[ma Mewika]] li lawa e ma {{luka|nimi pi toki ante = Sulu|nimi pi toki pona = Suku}}. [[ma Mewika]] li {{luka|nimi pi toki ante = corrupt|nimi pi toki pona = wawa ike}} e ma Pilipina la [[ma Mewika]] li pali e {{luka|nimi pi toki ante = propaganda|nimi pi toki pona = toki nasa pi ante sona}}.
  +
  +
[[ma Mewika]] li pana e ni tawa ma Pilipina: ''lawa lili.'' jan {{luka|nimi pi toki ante = Quezon|nimi pi toki pona = Keson}} li kama jan lawa li {{luka|nimi pi toki ante = decide|nimi pi toki pona = anu}} e {{luka|nimi pi toki ante = national language|nimi pi toki pona = toki lawa}}. [[meli|jan meli]] li {{luka|nimi pi toki ante = suffrage|nimi pi toki pona = ken anu e jan lawa kama}}.
  +
  +
=== '''[[utala suli pi nanpa tu]]''' ===
  +
[[ma Nijon]] li lawa e ma Pilipina. kulupu utala {{luka|nimi pi toki ante = Hukbalahap|nimi pi toki pona = Upalapa}} li utala e lawa Nijon. [[ma Nijon]] li pali e ike utala mute. tu ni li {{luka|nimi pi toki ante = Manila massacre|nimi pi toki pona = moli mute Manila}} li {{luka|nimi pi toki ante = Bataan Death March|nimi pi toki pona = tawa noka moli Patan}}. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.
  +
  +
=== '''tenpo pi lawa Pilipina''' ===
  +
jan {{luka|nimi pi toki ante = Ramon Magsaysay|nimi pi toki pona = Wamon Masasaje}} li pini e utala Upalapa li open e [[tomo Malakanjan|tomo {{luka|nimi pi toki ante = Malacañang|nimi pi toki pona = Malakanjan}}]] tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Ferdinand Marcos|nimi pi toki pona = Pesinan Mako}} li kama [[jan lawa]] Pilipina.
  +
  +
=== '''tenpo pi lawa Mako''' ===
  +
tenpo sike 4 pi nanpa 1 la {{luka|nimi pi toki ante = GDP|nimi pi toki pona = mani pi ijo esun}} Pilipina li suli pi nanpa 1 lon [[ma Asija]]. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. ona en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa {{luka|nimi pi toki ante = martial law|nimi pi toki pona = nasin lawa utala}}. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li {{luka|nimi pi toki ante = false|nimi pi toki pona = lon ala}}. {{luka|nimi pi toki ante = revolution|nimi pi toki pona = kulupu pi wile pi ante lawa}} li tawa e jan Mako e {{luka|nimi pi toki ante = follower|nimi pi toki pona = jan poka}} ona tawa [[ma Awawi]] li kama lawa e jan {{luka|nimi pi toki ante = Corazon Aquino|nimi pi toki pona = Kolason Akino}}.
  +
  +
=== '''tenpo pi lawa Pilipina sin''' ===
  +
ni mute li ike tawa kama suli Pilipina:''''' ma Pilipina li {{luka|nimi pi toki ante = need|nimi pi toki pona = wile}} {{luka|nimi pi toki ante = debt|nimi pi toki pona = pana e mani mute}}. wawa ike li mute. jan mute li {{luka|nimi pi toki ante = communism|nimi pi toki pona = nasin pi sona lawa e sama pali}}. jan {{luka|nimi pi toki ante = Moro|nimi pi toki pona = Molo}} li utala. nena suli {{luka|nimi pi toki ante = Pinatubo|nimi pi toki pona = Pinatupo}} li pana e ko seli.'''''
  +
  +
tenpo sike 2016 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Rodrigo Duterte|nimi pi toki pona = Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Davao|nimi pi toki pona = Tapaju}}. ona li jan lawa Pilipina open pi nanpa wan tan [[ma Mintanaju|ma {{luka|nimi pi toki ante = Mindanao|nimi pi toki pona = Mintanaju}}]]. ona li wawa e {{luka|nimi pi toki ante = relation|nimi pi toki pona = linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|nimi pi toki ante = against|nimi pi toki pona = utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|nimi pi toki ante = terrorist group|nimi pi toki pona = kulupu pakala}} {{luka|nimi pi toki ante = Maute|nimi pi toki pona = Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Marawi|nimi pi toki pona = Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.{{lili}}
  +
{{toki ante|
  +
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
  +
[[wikipedia:da:Filippinerne|da]] -
  +
[[wikipedia:de:Philippinen|de]] -
  +
[[wikipedia:en:Philippines|en]] -
  +
[[wikipedia:eo:Filipinoj|eo]] -
  +
[[wikipedia:es:Filipinas|es]] -
  +
[[wikipedia:et:Filipiinid|et]] -
  +
[[wikipedia:fr:Philippines|fr]] -
  +
[[wikipedia:he:הפיליפינים|he]] -
  +
[[wikipedia:ja:フィリピン|ja]] -
  +
[[wikipedia:ms:Filipina|ms]] -
  +
[[wikipedia:nl:Filippijnen|nl]] -
  +
[[wikipedia:no:Filippinene|no]] -
  +
[[wikipedia:pl:Filipiny|pl]] -
  +
[[wikipedia:pt:Filipinas|pt]] -
  +
[[wikipedia:ru:Филиппины|ru]] -
  +
[[wikipedia:sl:Filipini|sl]] -
  +
[[wikipedia:sv:Filippinerna|sv]] -
  +
[[wikipedia:tl:Pilipinas|tl]] -
  +
[[wikipedia:zh-cn:菲律宾|zh-cn]] -
  +
[[wikipedia:zh-tw:菲律賓|zh-tw]]
  +
}}
  +
[[Category:ma Asija]]
  +
[[Category:ma]]
  +
[[Category:ma lon telo]]

Revision as of 06:35, 22 tenpo mun pi nanpa luka luka tu 2020

ma Pilipina
Pilipinas (toki Pilipina]])
125px-Flag of the Philippines svg 85px-Coat of arms of Philippines
kalama musi lawa: Lupang Hinirang

LocationPhilippines
ma tomo lawa ma tomo Manila
toki lawa toki Pilipina
mani mani Peso

ma Pilipina li ma lon ma Asija.

toki lawa pi ma Pilipina li toki Pilipina li toki Inli. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}} li toki {{{2}}}.

250px-Ph regions and provinces2

toki Pilipina la nimi ona li Pilipinas. toki Inli la nimi ona li Philippines.

mani Pilipina li mani Peso.

ma Pilipina li poka e telo suli. ma Pilipina li seli.

ma tomo lawa pi ma Pilipina li ma tomo Manila.

tenpo pini la ma Mewika en ma Epanja li lawa e ma Pilipina.

jan Pilipina li lon ma ale.

toki pi toki Pilipina

Kumusta! - toki!

Kumusta ka? - pilin sina li seme?

Mabuhay! - o kama pona! o ale suli! ale li lon.

Salamat! - (pana li lon la o toki e ni.)

Paalam na! anu Adyos - mi tawa! tawa pona!

tenpo pini pi ma Pilipina

tenpo open la jan {{{2}}} li kama lon ma Pilipina. jan {{{2}}} li kama kin tan ma Tawan. ona mute li pali e kulupu jan mute. toki Pilipina la ni li "barangay". jan Sonko en jan Palata en jan Alapi li tawa ma ni. ma ni li kama ma esun suli.

tenpo pi lawa Epanja

tenpo sike 1521 la jan {{{2}}} li kama li pana e ma Pilipina tawa ma Epanja li moli lon utala {{{2}}}. tenpo sike 1565 la jan {{{2}}} li kama e lawa Epanja.

ma Pilipina li lon anpa ma {{{2}}} li kama ma esun suli pi {{{2}}}. tomo tawa telo {{{2}}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565-1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{{2}}} li tawa ma tomo Manila.

ma Epanja li pini e utala mute. utala tawa ma Netelan en utala tawa jan pi nasin sewi Silami li {{{2}}} mute e mani. ma Piten li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762-1764 tan ni: ma Epanja li {{{2}}} e ma Kanse. taso ma Epanja li lawa sin e ma Pilipina kin tan lipu pi kama jo pi pona sama.

ma Mesiko li weka e lawa Epanja la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{{2}}}. ni li kama e ni: jan lawa li ike e wawa. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.

{{{2}}} li moli tan ni: jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala. {{{2}}} li kama. jan {{{2}}} li sitelen e ni: jan lawa li ike e wawa. taso ma Epanja li moli e jan Lisala. jan {{{2}}} li open e kulupu utala pi {{{2}}}. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e utala pi lawa Pilipina. tenpo suno 12 pi tenpo mun 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon ma tomo Kapite. tenpo sike 1898 la utala pi ma Epanja en ma Mewika li kama.

tenpo pi lawa Mewika

ma Epanja li pana e ma Pilipina tawa ma Mewika. ma Pilipina en ma Mewika li utala. ma Mewika li moli e jan Pilipina mute. ma {{{2}}} li utala e ma Mewika. taso ma Mewika li lawa e ma {{{2}}}. ma Mewika li {{{2}}} e ma Pilipina la ma Mewika li pali e {{{2}}}.

ma Mewika li pana e ni tawa ma Pilipina: lawa lili. jan {{{2}}} li kama jan lawa li {{{2}}} e {{{2}}}. jan meli li {{{2}}}.

utala suli pi nanpa tu

ma Nijon li lawa e ma Pilipina. kulupu utala {{{2}}} li utala e lawa Nijon. ma Nijon li pali e ike utala mute. tu ni li {{{2}}} li {{{2}}}. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.

tenpo pi lawa Pilipina

jan {{{2}}} li pini e utala Upalapa li open e [[tomo Malakanjan|tomo {{{2}}}]] tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan {{{2}}} li kama jan lawa Pilipina.

tenpo pi lawa Mako

tenpo sike 4 pi nanpa 1 la {{{2}}} Pilipina li suli pi nanpa 1 lon ma Asija. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. ona en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa {{{2}}}. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li {{{2}}}. {{{2}}} li tawa e jan Mako e {{{2}}} ona tawa ma Awawi li kama lawa e jan {{{2}}}.

tenpo pi lawa Pilipina sin

ni mute li ike tawa kama suli Pilipina: ma Pilipina li {{{2}}} {{{2}}}. wawa ike li mute. jan mute li {{{2}}}. jan {{{2}}} li utala. nena suli {{{2}}} li pana e ko seli.

tenpo sike 2016 la jan {{{2}}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{{2}}}. ona li jan lawa Pilipina open pi nanpa wan tan [[ma Mintanaju|ma {{{2}}}]]. ona li wawa e {{{2}}} tawa ma Sonko en ma Losi. ona li open e kulupu {{{2}}} ilo nasa. {{{2}}} {{{2}}} li utala lon ma tomo {{{2}}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.

Gnome-applications-accessories

lipu ni li lili li ike. ken la sina ken pona e ona.

▶︎A

af - da - de - en - eo - es - et - fr - he - ja - ms - nl - no - pl - pt - ru - sl - sv - tl - zh-cn - zh-tw